Een van de merkwaardigste voorbeelden van de botsing van twee tegengestelde ontwikkelingen is het
'château de l'industrie'. Wat moeten we ons voorstellen bij een 'industriekasteel'?
Eind 19e eeuw was de rationalistische industrialisatie in sommige streken zo
overheersend geworden dat het landschap er vergaand door bepaald werd.
De industrëlen, rijk geworden door deze ontwikkeling, wilden graag doorgaan voor
cultuurminnaars. In de architectuur had de romantiek geleid tot een belangstelling
voor de middeleeuwen, tal van villa's kregen overbodige torentjes en soms zelfs
kantelen.
Vroeg of laat moest dus wel zo'n kapitaalkrachtige villabewoner op het idee komen om ook zijn
fabriek
van een dergelijke feestverpakking te voorzien. Het resultaat is hier en daar nog te zien
(vooral in België).
Omdat fabrieken de neiging hebben om te evolueren levert het fabriekslandschap soms een boeiend
complex van architectonisch totaal niet op elkaar afgestemde bouwdelen, waarvan de jongste de
grootste en minst gedetailleerde zijn. Heel aandoenlijk kan dan
ergens daartussen nog een verminkt 'château de l'industrie' staan.
Slechts weinig voorbeelden zijn tijdig als monument van zijn tijd herkend en gerespecteerd.
Tekst: Jean Penders (04-2007). Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
